GEMBA WALK – NƠI SỰ THẬT HIỆN HỮU (P1)

Cuộc đời tôi bắt đầu như một giấc mơ đẹp. Sinh ra trong một gia đình trí thức giàu có tại thị xã Bến Tre, tôi là cháu trai duy nhất nên luôn được yêu thương và bao bọc. Cái tên “tiểu thiếu gia” mà mọi người ưu ái gọi dường như là định mệnh, báo hiệu một tương lai rạng rỡ, trải đầy nhung lụa.

Thế nhưng, cuộc sống không phải lúc nào cũng mỉm cười. Biến cố gia đình ập đến như một cơn bão, cuốn phăng mọi thứ. Giấc mơ tan vỡ, tôi phải bỏ dở việc học, dấn thân vào cuộc mưu sinh khắc nghiệt với những tờ vé số trên tay. Những đêm dài nằm dưới gầm cầu, lấy tiếng mưa lạnh làm "chăn", tiếng muỗi vo ve làm "bản hòa âm", và nước mắt tủi hờn làm bạn, tôi đã nếm trải đủ đắng cay của sự cùng cực. Nỗi đau ấy khắc sâu vào tâm trí, trở thành động lực để tôi không bao giờ quên mình là ai và mình đã từng ở đâu.

Khi bước chân vào giảng đường Đại học, cuộc sống vẫn là một chuỗi ngày bươn chải không ngừng nghỉ. Để có tiền trang trải, tôi chấp nhận làm đủ mọi nghề, từ bốc xếp nặng nhọc tại cảng quận 4, đến "cò" gái gọi, rồi phục vụ thâu đêm tại phố Bùi Viện – nơi con người và cuộc sống như một bản hòa ca hỗn độn. Chính tại đây, tôi thấm thía hơn bao giờ hết câu nói "hoa cho người nhưng lệ cho ta". Tôi đã tự hỏi: "Làm sao để những người như mình, như những cô gái gọi và những người lao động nơi đây, không phải rơi vào hoàn cảnh này nữa?".

Câu trả lời cứ thế hiển hiện rõ ràng: "Không ai có thể cho đi thứ mà họ không có." Để giúp đỡ người khác, trước hết tôi phải tự cứu lấy mình, phải học thật giỏi, phải tiến thật nhanh trong sự nghiệp. Chỉ khi có được danh vọng và quyền lực, tôi mới có thể thực sự kiểm soát tình thế và toàn quyền giúp đỡ những người kém may mắn. Giấc mơ trở thành một nhà lãnh đạo bắt đầu nhen nhóm trong tôi từ những đêm không ngủ ấy.

Mang theo ngọn lửa nhiệt huyết của một "con thiêu thân", tôi nhanh chóng đạt được vị trí lãnh đạo trong hệ thống của Nippon Paint Việt Nam. Thế nhưng, đời không như mơ, tôi càng cố gắng giúp đỡ, nhân viên lại càng xa lánh. Sự nhún nhường, mềm dẻo của tôi bị nhìn nhận là sự nhu nhược. Hàng loạt hệ lụy tiêu cực ập đến: môi trường làm việc độc hại, nhân viên mất động lực, hiệu suất giảm sút, tinh thần đoàn kết đội nhóm suy yếu, và uy tín của tổ chức bị đe dọa.

Điều đau đớn nhất là tôi không thể nhìn thấy sự thật về con người họ. Trước mặt tôi, họ là những người hòa nhã và chăm chỉ, nhưng "sau lưng" tôi lại là một con người hoàn toàn khác. Giữa tôi và họ tồn tại một "bức tường vô hình" mà tôi không tài nào phá vỡ. Vốn là một kẻ không được đào tạo bài bản từ trường lớp về quản trị nhân sự nên tôi lại “lao đầu” vào các khóa học về lãnh đạo. Bất kể nơi nào tôi đến thì tôi đều hỏi “làm thế nào để phá bỏ bức tường ngăn cách giữa lãnh đạo và nhân viên? Làm thế nào để nhận diện được tính cách thật của một con người để “trăm trận trăm thắng?”” nhưng tôi vẫn không có được câu trả lời. Tôi đã thất bại trong vai trò lãnh đạo tại Nippon Paint.

Khi trở về ITC với vai trò trợ lý Tổng giám sát, dưới sự dẫn dắt của anh Phạm Hùng, tôi đã tìm thấy lời giải đáp và bắt đầu hành trình "lột xác". Điều đầu tiên tôi làm khiến mọi người ngỡ ngàng: ban ngày tôi luôn có mặt tại công trường, nhưng không phải trong vai trò lãnh đạo. Tôi là một người công nhân thực thụ: trộn hồ, leo trèo trên giàn giáo để hàn gò, bưng bê, trộn bê tông đến nỗi dính cả lên đầu. Tôi sống và làm việc như một người công nhân, trải nghiệm cuộc sống của họ.

Khi màn đêm buông xuống, tôi mới trở về với nhiệm vụ chính của mình nhưng cũng không quên lên hàng loạt các kế hoạch: đi “thăm bệnh” mỗi khi nhân sự xin nghỉ đột xuất, tìm hiểu nơi ở và đời sống thực tế của công nhân…. Chính tại công trường và trong những chuyến "thăm bệnh" đó, bức tường vô hình giữa tôi và nhân viên dần sụp đổ. Tôi đã gặt hái được thành quả đầu tiên: sự tin tưởng và gắn kết thực sự.

Hành trình tìm kiếm sự thật của tôi tiến xa hơn khi tôi nhận một nhiệm vụ "kỳ quái" tại Phú Quốc: theo dõi tiến độ và chất lượng dự án mà không được xuất hiện với vai trò lãnh đạo. Nhiệm vụ này đã giúp tôi phát triển một kỹ năng đặc biệt: "lãnh đạo ẩn danh".

Sau này, khi gia nhập ngành xuất nhập khẩu, tôi đã áp dụng phương pháp này để lựa chọn đối tác. Thay vì chỉ nhìn vào hồ sơ giấy tờ, tôi hóa thân thành một người công nhân, một người kiểm hàng để quan sát và đánh giá đối tác một cách khách quan nhất. Phương pháp này cũng được tôi áp dụng trong chính tổ chức của mình tại nhà máy Yong và nông trại AntiFarm. Bằng cách "nằm vùng", tôi dễ dàng nhận ra tính cách và năng lực thật sự của từng nhân sự, tạo tiền đề để giúp đỡ họ phát triển và quan trọng hơn, phát hiện ra những "thuyền rồng còn đang mắc cạn" – những tài năng ẩn giấu cần được khai phá và dẫn dắt.

Câu chuyện của tôi là một minh chứng sống cho triết lý "Gemba Walk" của người Nhật Bản, tức là đi đến "nơi thực tế đang diễn ra". Chỉ khi tự mình trải nghiệm, tự mình thấu hiểu, tôi mới có thể nhìn thấy sự thật và phá bỏ mọi bức tường vô hình.