SỰ RA ĐI ĐÃ ĐƯỢC BÁO TRƯỚC CỦA "THUYỀN RỒNG”

Không biết bao nhiêu lần chúng ta ngỡ ngàng khi nhận được đơn xin nghỉ việc của một nhân sự giỏi. "Sao lại thế? Cậu ấy vẫn làm tốt mà, vẫn đến đúng giờ mà, vẫn 'dạ vâng' mà..." - những câu hỏi ấy cứ lặp đi lặp lại. Nhưng thực tế, sự ra đi đó không hề đột ngột. Nó đã được báo trước từ rất lâu rồi, bằng một thứ ngôn ngữ tinh tế và đau lòng nhất: ngôn ngữ của sự "im lặng".

Giống như cái "giấc ngủ trắng" nơi công sở mà tôi từng nói, nhân sự đã rời đi từ bên trong rất lâu trước khi rời đi trên giấy tờ. Họ vẫn ở đó, làm đủ công việc, hoàn thành báo cáo, nhưng trái tim và trí óc đã rời khỏi tổ chức.

Là một người lãnh đạo, chúng ta phải học cách "đọc" những dấu hiệu "im lặng" này. Bởi lẽ, khi chúng xuất hiện, những "thuyền rồng" tài năng đang âm thầm tìm đường ra ngoài. Và lúc chúng ta nhận ra, thường là đã quá muộn.

- Im lặng trong phát triển: Họ không còn hỏi về cơ hội học hỏi, không còn chủ động nhận thêm thử thách mới. Công việc cứ lặp đi lặp lại. Với những người cầu tiến, sự "đóng băng" về kỹ năng và kiến thức đồng nghĩa với việc tụt hậu so với thị trường. Khi đó, mỗi ngày ở lại trở thành một ngày họ tự hỏi "mình làm ở đây... để làm gì?". Họ sẽ tìm đến nơi có con đường phát triển rõ ràng hơn, nơi họ thấy tương lai nghề nghiệp của mình không mờ mịt.

- Im lặng trong quyết định: Họ không còn đấu tranh cho ý tưởng của mình. Họ chấp nhận mọi quyết định của cấp trên mà không phản biện. Điều này không phải vì họ thiếu ý tưởng, mà vì họ đã mất niềm tin vào hệ thống và không được trao quyền. Khi mọi nỗ lực đều bị "quản lý vi mô" bóp nghẹt ngay từ đầu, sự gắn bó cũng sẽ nhanh chóng biến mất. Người giỏi muốn được tin tưởng để ra quyết định và chịu trách nhiệm, không phải chỉ là "người thi hành".

- Im lặng trong ghi nhận: Họ không còn kể công, không còn nói về những thành tích đạt được. Họ cứ lầm lũi làm việc, bởi họ đã quá mệt mỏi với việc "cố gắng" trong một môi trường mà nỗ lực không được công nhận xứng đáng và kịp thời. Nỗi đau lớn nhất của người làm tốt là bị đánh đồng với người làm cho có. Một hệ thống thiếu công bằng sẽ dần "lọc" mất những người xuất sắc. Họ sẽ tìm đến nơi mà mỗi đóng góp đều được nhìn thấy và trân trọng.

- Im lặng trong tầm nhìn: Họ không còn nói về tương lai ở công ty, không còn đề xuất A, B, C cho mục tiêu dài hạn. Khi chiến lược của tổ chức mập mờ, thay đổi như thời tiết, nhân sự chỉ chạy theo chữa cháy mà không hiểu bức tranh lớn. Khi đó, họ sẽ tự hỏi: "Mình làm việc này để làm gì?" và khi không thấy con đường phía trước, họ sẽ tìm một nơi có tầm nhìn rõ ràng hơn.

- Im lặng trong kết nối: Họ không còn tham gia vào các cuộc trò chuyện ở hành lang, không còn góp ý trong các buổi họp. Họ dần thu mình lại. Đây là dấu hiệu của sự mất an toàn tâm lý. Nội bộ chia bè kéo phái, phản hồi thiếu tôn trọng, góp ý bị xem là chống đối... đã khiến họ không còn muốn dành năng lượng cho một môi trường độc hại. Người giỏi là người rời đi đầu tiên, vì họ biết giá trị bản thân và không chịu ở lại một môi trường như vậy.

- Im lặng trong giải pháp: Trước đây, họ luôn tìm cách để làm tốt hơn, nhưng bây giờ, họ chỉ nói về những giới hạn: "Cái này không thuộc phạm vi của em", "Cái này không làm được vì thiếu nguồn lực". Đây là dấu hiệu cuối cùng cho thấy họ đã thử đủ rồi, nhưng thấy lãnh đạo không thay đổi, không phân bổ lại nguồn lực. Và lúc đó, họ sẽ ra đi.

Sự ra đi của một "thuyền rồng" tài năng không phải là một quyết định đột ngột. Đó là kết quả của một quá trình tích tụ âm thầm, khi niềm tin vào hệ thống bị xói mòn, khi họ chạm trần phát triển, và khi "chi phí cảm xúc" trở nên quá lớn. Họ đã "rút lui trong im lặng" từ rất lâu trước khi chúng ta nhận ra.

Để giữ chân người giỏi, chúng ta không thể chỉ trả lương cao. Chúng ta phải xây dựng một "bến cảng" vững chắc mà ở đó:

- Có hệ thống minh bạch: Đánh giá, khen thưởng, thăng tiến dựa trên dữ liệu và tiêu chí rõ ràng, không dựa vào cảm tính hay quan hệ.

- Có lộ trình phát triển: Thiết kế lộ trình sự nghiệp rõ ràng, tạo cơ hội đào tạo và thử thách thật sự để nhân sự thấy tương lai của họ gắn liền với tổ chức.

- Có sự thấu cảm: Tạo ra một văn hóa tôn trọng, cởi mở, trao quyền thay vì quản lý vi mô. Xử lý drama công sở một cách minh bạch để giảm thiểu "chi phí cảm xúc" mà nhân viên phải trả.

Người lãnh đạo giỏi không chỉ "phân vai" giỏi, mà còn phải là một người biết lắng nghe và đọc vị những tiếng lòng vô hình. Khi bạn lắng nghe được những dấu hiệu "im lặng" này, bạn sẽ giữ chân được những "thuyền rồng" tài năng và xây dựng một tổ chức vững mạnh.