GEMBA WALK – NƠI SỰ THẬT HIỆN HỮU (P3)

Như tôi đã từng chia sẻ, con đường tôi trở thành một nhà quản trị không hề đi qua những bài giảng của trường lớp. Xuất thân là một kỹ sư hóa dược, một kiến trúc sư và một chuyên viên Digital Marketing, những gì tôi học được về quản trị nhân sự đều đến từ một quá trình dài của sự quan sát và tự vấn. Tôi đã tìm thấy những bài học quý giá nhất từ các bậc tiền nhân vĩ đại.

Tôi đã tự hỏi: Điều gì làm nên một vị minh quân, một danh tướng kiệt xuất? Từ tể tướng Thương Ưởng với những cải cách giúp Tần quốc trở nên cường thịnh, đến Doanh Tứ - Tần Hiếu Công. Từ Chu Nguyên Chương - vị hoàng đế xuất thân từ một du tăng, hiểu rõ nỗi khổ của dân chúng, đến Lưu Bang - Hán Cao Tổ, người đã dùng chính sự khiêm tốn của mình để thu phục lòng người hay Hàn Tín - một trong "binh tiên" vĩ đại nhất của lịch sử Trung Quốc.

Tôi cũng tìm thấy những tấm gương vĩ đại trong lịch sử cận đại của Việt Nam. Đó là đồng chí Nguyễn Văn Cừ với những đóng góp quan trọng cho Đảng, là bí thư Kim Ngọc với "khoán 10" mang tính đột phá, hay những câu chuyện đầy cảm hứng về tinh thần vượt khó của chú Năm Vẹm Côn Đảo. Và đặc biệt nhất, chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ vĩ đại của chúng ta. Họ đều có một điểm chung: "ở trong dân, chịu khổ cực và làm việc cùng dân". Họ là minh chứng sống cho triết lý "xây tường cao, tích trữ lương, khoan xưng vương" - một sự khiêm nhường, thấu hiểu và vững chắc.

Trước khi trở thành những nhà lãnh đạo vĩ đại, họ đều đã dành thời gian sống và làm việc với người dân, với những người ở tuyến đầu.

Năm 1989, Sidney Yoshida đã công bố một nghiên cứu chấn động tại Hội nghị Chất lượng Quốc tế ở Mexico. Ông đưa ra một mô hình trực quan và đầy sức nặng, được gọi là "Iceberg of Ignorance - Tảng băng vô minh". Mô hình này cho thấy:

- 100% các vấn đề trong doanh nghiệp được nhân viên tuyến đầu nhận diện.

- Nhưng chỉ 9% trong số đó đến được cấp quản lý trung.

- Chỉ 4% đến được giám đốc.

- Và chưa tới 1% chạm đến C-level.

Mô hình này ví von rằng, người lãnh đạo chỉ nhìn thấy phần nổi của tảng băng - một phần rất nhỏ của sự thật, trong khi phần lớn các vấn đề, khó khăn và cơ hội đang chìm sâu dưới mặt nước, nơi họ không bao giờ thấy được.

Có ba nguyên nhân cốt lõi tạo ra "tảng băng" này:

- Lọc thông tin qua nhiều tầng quản lý: Mỗi lớp trung gian có xu hướng "làm đẹp báo cáo", che giấu sai sót để bảo vệ hình ảnh và thành tích. Đến khi thông tin lên đến C-level, dữ liệu đã bị bóp méo, bị lược bỏ các chi tiết quan trọng. Vấn đề thực tế trở thành một câu chuyện hoàn toàn khác.

- Văn hóa im lặng: Đây là một "căn bệnh" nguy hiểm trong các tổ chức. Nếu nhân sự nghĩ rằng "nói cũng vô ích", hoặc tệ hơn là "nói ra có thể bị trù dập", họ sẽ chọn im lặng. Khi đó, lãnh đạo chỉ nghe được những điều tốt đẹp mình muốn nghe, chứ không phải những vấn đề đang tồn tại và cần được giải quyết.

- Khoảng cách quyền lực: Lãnh đạo cấp cao thường bận rộn với các cuộc họp, các chiến lược vĩ mô và chỉ tiếp xúc với quản lý cấp cao. Khoảng cách quyền lực này tạo ra một "vùng mù" khổng lồ. Họ có thể biết về thị trường, về đối thủ, nhưng lại hoàn toàn không biết về những khó khăn, lãng phí hay sự thiếu hiệu quả đang diễn ra ngay trong chính "ngôi nhà" của mình.

Sự thiếu thông tin không giết chết một doanh nghiệp ngay lập tức, nhưng nó hủy hoại dần niềm tin và năng lực của tổ chức:

- Vấn đề nhỏ tích tụ thành khủng hoảng lớn: Những sai sót nhỏ không được xử lý kịp thời sẽ tích tụ lại, trở thành một cuộc khủng hoảng không thể kiểm soát.

- Quyết định chiến lược sai lầm: Lãnh đạo đưa ra các quyết định quan trọng dựa trên dữ liệu thiếu chính xác, dẫn đến việc đi chệch hướng, lãng phí nguồn lực và đánh mất lợi thế cạnh tranh.

- Mất niềm tin từ nhân viên: Nhân viên mất niềm tin vào ban lãnh đạo khi họ thấy "cái sai rõ ràng" nhưng lãnh đạo không hề biết hoặc không có động thái giải quyết. Sự thiếu thấu hiểu này làm giảm động lực và lòng trung thành.

Nói tóm lại, càng nhiều tầng trung gian, thông tin càng méo mó. Để phá vỡ "tảng băng vô minh", lãnh đạo cần phải xuống gần hơn với tuyến đầu, nơi 100% vấn đề thực sự tồn tại. Đó chính là lý do vì sao Gemba Walk không chỉ là một công cụ, mà là một kim chỉ nam cho mọi nhà lãnh đạo muốn thành công bền vững.